၁။ ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ားကိုမစားမိလွ်င္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္မကူးစက္ႏိုင္ဘဲ စိတ္ခ်လက္ခ်ေနသင့္သလား။

ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကူးစက္ျခင္းသည္ လူႏွင့္ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္မ်ားၾကားကူးစက္႐ုံသာမကပဲ လူႏွင့္လူခ်င္းလည္းကူးစက္ႏိုင္သည္။ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္၏အဓိကကူးစက္မႈသည္ အသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းရွိတံေတြးမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈကတစ္ဆင့္ ကူးစက္ျခင္းျဖစ္သည္။

၂။ ေဆး႐ုံတစ္ခါသုံးႏွာေခါင္းစည္း N95 KN95 ႏွာေခါင္းစည္းအျပင္ အျခားႏွာေခါင္းစည္းမ်ိဳး (ဥပမာ- သာမန္ႏွာေခါင္းစည္း ဝါဂြမ္းႏွာေခါင္းစည္းစတာေတြက) ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကို အဆက္ျဖတ္ႏိုင္ျခင္းမရွိဘူးလား။ အထပ္မ်ားႏွာေခါင္းစည္းက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကာကြယ္ဖို႔ပိုေကာင္းသလား။ ႏွာေခါင္းစည္းပိုထူလွ်င္ေရာ ေရာဂါႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ပိုေကာင္းသလား။

ေဆး႐ုံသုံးတစ္ခါသုံးႏွာေခါင္းစည္း N95 ႏွင့္ KN95 ႏွာေခါင္းစည္းကိုဦးစားေပး၍အသုံးျပဳပါ။ က်န္ေသာႏွာေခါင္းစည္းမ်ားသည္ ဒီသုံးမ်ိဳးထက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည့္စြမ္းရည္ သိပ္မေကာင္းပါ။ ေဆး႐ုံတစ္ခါသုံးႏွာေခါင္းစည္းသည္ အရည္အေသြးမွီလွ်င္ ေရာဂါပိုးတစ္ခုမွ်မဝင္ေရာက္ႏိုင္ေအာင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္သည္။ ထူေသာႏွာေခါင္းစည္းမ်ားကမူ ကာကြယ္ေပးသည့္အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈနည္းၿပီး အသက္ရႉပင္ၾကပ္ေစပါသည္။ 

၃။ အနီးတစ္ဝိုက္တြင္ေရာဂါမရွိလွ်င္ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္စရာလိုပါသလား။

အနီးတစ္ဝိုက္တြင္ေရာဂါရွိသည္ျဖစ္ေစ မရွိသည္ျဖစ္ေစ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ဆင္ရန္အႀကံျပဳလိုပါသည္။ COVID-19 သည္ႏိုင္ငံအႏွံ႔ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိေသာေရာဂါျဖစ္သျဖင့္ တခ်ိဳ႕ေရာဂါသယ္ေဆာင္သူေတြဟာေရာဂါလကၡဏာမေပၚလြင္ေသးပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ လူတိုင္းသည္ ဒီလိုေရာဂါသယ္ေဆာင္သူနဲ႔ထိေတြ႕ႏိုင္တယ္လို႔ ယူဆႏိုင္ပါတယ္။ (www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)

၄။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းႏွင့္ အရက္ေသာက္ျခင္းသည္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ကိုႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္သလား။

ေဆးလိပ္ေသာက္သည့္အခါ လက္ကပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းအားအႀကိမ္ႀကိမ္ထိေတြ႕ရသည့္အတြက္ ေရာဂါပိုးသည္ခႏၶာကိုယ္ထဲသို႔ဝင္ေရာက္ရသည္မွာ ပိုမိုလြယ္ကူသည္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့အခါ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္လို႔မရတဲ့အတြက္ မိမိကိုယ္ကိုကာကြယ္လို႔မရပါဘူး။ အရက္ပ်ံနဲ႔ပိုးသတ္လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမဟ့္အရက္ပ်ံနဲ႔ပိုးသတ္တာနဲ႔ အရက္ေသာက္တာမတူပါဘူး။ ျပင္းတဲ့အရက္ကေရာဂါပိုးကိုသတ္ႏိုင္ေပမယ့္ အရက္ေသာက္ၿပီးမွ အာနိသင္နည္းသြားတာေတြရွိပါတယ္။ ေရာဂါပိုးသတ္ဖို႔အသုံးမဝင္ေတာ့တာမ်ိဳးေပါ့။ ဒါ့အျပင္ အရက္ေသာက္ျခင္းက ခႏၶာကိုယ္ ေရာဂါခုခံအားေတြကိုက်ဆင္းေစတဲ့အတြက္ ေရာဂါဝင္ေရာက္မႈပိုမိုလြဟ္ကူသြားပါတယ္။

၅။ ၾကက္သြန္ျဖဴစားတာ လက္ဖက္ရည္ေသာက္တာက COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါကို ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္သလား။

ၾကက္သြန္ျဖဴထဲကရရွိႏိုင္တဲ့ ဓာတ္ပစၥည္းေတြနဲ႔ပိုးသတ္လို႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၾကက္သြန္ျဖဴက ပိုးမႊားေတြကိုမကာကြယ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ၾကက္သြန္ျဖဴကိုတိုက္႐ိုက္စားတာျဖစ္ျဖစ္ ေဖ်ာ္ရည္ေဖ်ာ္ေသာက္တာျဖစ္ျဖစ္ အက်ိဳးမရွိပါဘူး။ အခုမွာဆိုရင္ေတာ့ လက္ဖက္ရည္ေသာက္ၿပီး COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖို႔ သက္ေသျပခ်က္မရွိေသးပါဘူး။ (www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)

၆။ အပူခ်ိန္ ၆၀ ရွိတဲ့ေရကိုေသာက္တာ ဒါမွမဟုတ္ေရေႏြးနဲ႔ေရခ်ိဳးတာက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ (the COVID-19 Virus) ကိုႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္သလား။ 

သာမန္အားျဖင့္ အပူခ်ိန္ ၅၆ ရွိေရေႏြးတြင္ မိနစ္သုံးဆယ္ျပဳတ္ၿပီးပိုးသတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ (the COVID-19 Virus) ကအသက္ရႉလမ္းေၾကာင္းကိုထိခိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ေရေႏြးကအစာသြားရာလမ္းေၾကာင္းကို ဝင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေလာက္ပူတဲ့ေရကိုေသာက္တာျဖစ္ျဖစ္ ပူေႏြးတဲ့ေရနဲ႔ခ်ိဳးတာျဖစ္ျဖစ္ ပိုးမသတ္ႏိုင္ပဲ ေရပူေလာင္ေစပါတယ္။

၇။ COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါကူးစက္ျခင္းျဖစ္ပြားတဲ့ကာလအတြင္း တိရစာၦန္အသားမ်ား ပင္လယ္စာမ်ားစားလို႔ရပါသလား။

အခုျဖစ္ပြားတဲ့ COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါရဲ႕အဓိကအေၾကာင္းအရင္းက ေတာ႐ိုင္းတိရစာၦန္ေတြကိုတရားမဝင္ေရာင္းခ်ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ေရာဂါပိုးၾကားခံကပ္ပါးမွီတဲ့အရာက မေသခ်ာေသးပါဘူး။ တရားဝင္နည္းလမ္းနဲ႔ေရာင္းခ်ေသာအသားမ်ားကေတာ့ စားလို႔ရႏိုင္မွာပါ။

၈။ COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါကူးစက္ျဖစ္ပြားတဲ့ကာလအတြင္းမွာ အိမ္မွာ ၁၄ ရက္သီးျခားထားေစရမလား။ 

အားလုံးက ႀကိဳတင္ကာကြယ္တဲ့အသိအျမင္မ်ိဳးျဖည့္ေပးရပါတယ္။ ေစာေစာေတြ႕ရွိၿပီး ေစာေစာသီးျခားထားရွိရင္ ကူးစက္မႈကိုတတ္ႏိုင္သေလာက္ေလ်ာ့သြားေစတယ္။ အရမ္းေၾကာက္ဖို႔လည္းမလိုပါဘူး။ အမ်ိဳး သူငယ္ခ်င္းေတြဆီေလွ်ာက္လည္တာမ်ိဳးေတာ့မလုပ္ပါနဲ႔။ အိမ္မွာပဲေနပါ။ လူမ်ားတဲ့ေနရာေတြကိုလည္းသိပ္မသြားပါနဲ႔။ ႏွာေခါင္းစည္းကိုတပ္ၿပီးမွ အျပင္ကိုသြားပါ။ အခန္းထဲေလဝင္ေလထြက္တာကိုသတိထားၿပီးေနပါ။ လက္ကိုအခ်ိန္မွန္မွန္နဲ႔ေဆးပါ။ အားကစားေလ့က်င့္ေရးကိုမ်ားမ်ားလုပ္ပါ။ အိပ္ေရးဝဖို႔ေစာေစာအိပ္ပါ။ 

၉။ ပိုးသတ္ေဆး ဒါမွမဟုတ္ တုတ္ေကြးနာခုခံကာကြယ္ေဆးက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ (the COVID-19 Virus) ကူးစက္မႈကိုႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္သလား။

ပိုးသတ္ေဆးကပိုးမႊားကူးစက္တာကိုကုသေပးတာျဖစ္ပါတယ္။ COVID-19 ကအဆုတ္ေရာင္ေရာဂါျဖစ္ေစေသာ အရာဝတၳဳကေရာဂါပိုးျဖစ္ပါတယ္။ ပိုးသတ္ေဆးေသာက္ၿပီး ဒီေရာဂါကိုကာကြယ္ကုသရင္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမရွိပဲ ေဆးနဲ႔မတည့္တဲ့အေျခအေနကိုျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေစပါတယ္။ တုတ္ေကြးနာခံေဆးဝါးျဖစ္တဲ့ Oseltamivir (Tamiflu), Ribavirin အစရွိတဲ့ ေဆးဝါးေတြက ကို႐ိုနာဗိုင္းရပ္စ္ (the COVID-19 Virus) ကို ကာကြယ္လို႔မရပါဘူး။ အခုထိ COVID-19 အဆုတ္ေရာင္ေရာဂါအတြက္ အထူးကုသေဆးမရွိေသးပါဘူး။ 

၁၀။ ဖုန္းစတဲ့ အီလက္ထ႐ြန္ပစၥည္းေတြကို ပိုးသတ္တာလိုသလား။

လိုအပ္ပါတယ္။ အျပင္ကျပန္လာရင္ ဖုန္းကိုပိတ္ၿပီး အရက္ပ်ံ ၇၅ % ပါဝင္တဲ့အရည္ျဖင့္ပိုးသတ္ေပးပါ။ ပိုးသတ္တဲ့အခါ အသံေပါက္ စကားေျပာေပါက္ နားက်ပ္ေပါက္ အားသြင္းႀကိဳးေပါက္နဲ႔ ဖုန္းေဘးနားဆက္စပ္ေနရာေတြကိုလည္း ပိုးသတ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။ (www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)