၁။ အိမ္၌ေနထိုင္ခ်ိန္တြင္ မည္ကဲ့သို႔ကာကြယ္ရမည္နည္း။ 

(၁) မၾကာခဏလက္ေဆးပါ

 အျပင္မွအိမ္သို႔ျပန္လာသည့္အခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း ထမင္းမစားခင္သို႔မဟုတ္ စားၿပီးခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း ေခ်ာင္းဆိုးႏွင့္ႏွာေခ်ၿပီးခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း သန႔္စင္ခန္းသုံးၿပီးခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း တိရစာၦန္ႏွင့္ထိေတြ႕ၿပီးခ်ိန္တြင္လည္းေကာင္း အခ်ိန္မီလက္ေဆးပိုးသတ္ရပါမည္။

လက္ေဆးနည္းအဆင့္ဆင့္

(က) ဖဝါးႏွင့္ လက္ေခ်ာင္းမ်ားစုၿပီး လက္ဖဝါးႏွစ္ဖက္အျပန္အလွန္ပြတ္တိုက္ေဆးပါ။

(ခ) ဖမိုး လက္ဖဝါးပူးကပ္ကာ လက္ဖမိုးမ်ားအျပန္အလွန္ပြတ္တိုက္ေဆးပါ။

(ဂ)လက္ၾကား လက္ေခ်ာင္းမ်ား ၾကက္ေျခခတ္ၿပီးအျပန္အလွန္ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာပါ။

(ဃ)လက္ေခါက္ခ်ိဳးၿပီး အျပန္အလွန္ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာပါ။

(င) လက္မ လက္တစ္ဖက္သည္ေနာက္တစ္ဖက္ကိုကိုင္ထားၿပီး လက္မကိုလွည့္ပတ္ျခင္းျဖင့္ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာပါ။

(စ)လက္ဖဝါးႏွစ္ဖက္ကိုေသခ်ာစြာကုတ္ျခစ္ပါ။

(ဆ)လက္ေကာက္ဝတ္ကို ဝက္အူရစ္ပုံျဖင့္ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာပါ။ (www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)

(၂) ေလဝင္ေလထြက္အဆင္ေျပေအာင္မၾကာခဏေဆာင္႐ြက္ပါ။

ေလဝင္ေလထြက္အဆင္ေျပေစရန္ ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းျပတင္းေပါက္ဖြင့္ထားပါ။

(၃) ပိုးသတ္ေဆးျဖန္းျခင္းကိုမၾကာခဏေဆာင္႐ြက္ပါ။

စားပြဲႏွင့္ထိုင္ခုံမ်ားစသည့္အိမ္သုံးပစၥည္းမ်ားကို ေန႔စဥ္ေန႔တိုင္းသန႔္ရွင္းၿပီး သတ္မွတ္ထားသည့္အခ်ိန္အလိုက္ ပိုးသတ္ေဆးျဖန္းပါ။ အိမ္တြင္ ဧည့္သည္ရွိလွ်င္ အိမ္ရွိပစၥည္းမ်ားကိုပိုးသတ္ေဆးျဖန္းပါ။

(၄) ယဥ္ေက်းေသာႏွာေခ်ျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္းဆိုင္ရာအျပဳအမူမ်ားကို လိုက္နာျခင္း။

ႏွာေခ် ေခ်ာင္းဆိုးသည့္အခါ ေရာဂါပိုးကိုအျပင္မထြက္ေစရန္ ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းကို တံေတာင္ တစ္ရႉးသို႔မဟုတ္ ႏွာေခါင္းစည္းျဖင့္ဖုံးအုပ္ပါ။ မိမိကိုယ္ကိုေရာဂါမရွိဆိုေသာ္လည္း ႏွာေခ်သည့္အခါ ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းကို လုံၿခဳံစြာဖုံးအုပ္ရန္ သတိျပဳသင့္သည္။

(www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)

(၅) အနားယူခ်ိန္ပုံမွန္ျဖစ္ေစသင့္သည္။ အိမ္နီးခ်င္းမ်ားကို ထိခိုက္စရာမရွိျခင္းဆိုပါက အိမ္၌ အားကစားေလ့က်င့္ေရးကိုအတန္အသင့္ လုပ္သင့္သည္။

(၆) မိမိႏွင့္ မိသားစု၏ေန႔စဥ္က်န္းမာေရးအေျခအေနကို စစ္ေဆးရသည္။

မိမိကိုယ္ကိုသို႔မဟုတ္ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ ေအာက္ပါသံသယရွိေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေပၚထြက္လာလွ်င္ ေသခ်ာစြာသီးသန႔္ေနထိုင္ရမည္။ ေရာဂါအေျခအေနအရ ေဆး႐ုံသို႔အခ်ိန္မီသြား၍ ဆရာဝန္ထံသို႔ အကူအညီေတာင္းဆိုသင့္သည္။

သံသယရွိေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ ေအာက္ပါအတိုင္းရွိက်သည္။ 

အပူတက္ျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း ရင္က်က္ျခင္း အသက္ရႉက်ပ္ျခင္း ခံတြင္းပ်က္ျခင္း အားေပ်ာ့ျခင္း စိတ္လက္မၾကည္လင္ျခင္း ေအာ့အန္ျခင္း ဝမ္းေလွ်ာျခင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္း ရင္တုန္ျခင္း မ်က္ဆက္ေျမႇးေရာင္နာျခင္း ေလးဖက္နာ သို႔မဟုတ္ ခါးႏွင့္ေနာက္ေက်ာႂကြက္သားကိုက္ခဲျခင္းစသည္တို႔ျဖစ္သည္။

(၇) မိသားစုကာကြယ္ေရးကိုေသခ်ာစြာျပဳလုပ္ရမည္။

(က) မိမိသို႔မဟုတ္ မိသားစုဝင္မ်ားသည္ အျပင္ထြက္လွ်င္ ႏွာေခါင္းစည္းကိုမွန္ကန္စြာတပ္ဆင္ရမည္။ ႏွာေခါင္းစည္းကိုေသခ်ာစြာ တပ္ဆင္ၿပီးမွ Virus ပါေသာတံေတြးေထြးမႈန္ကို တားဆီးႏိုင္ၿပီး လူတို႔၏ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းသို႔မဝင္ႏိုင္ေခ်။

(ခ)မိသားစုဝင္မ်ားသည္ တံေတြးေလွ်ာက္ေထြးျခင္း စသည့္မသန႔္ရွင္းေသာအမူအရာျပဳလုပ္လွ်င္ ျမန္ျမန္တားဆီးေပးပါ။

(ဂ) မိမိ၏မိသားစုဝင္မ်ားထဲမွ ဆရာဝန္ႏွင့္သူနာျပဳရွိလွ်င္ သူတို႔၏လုံၿခဳံေရးႏွင့္ ကာကြယ္ေရးမ်ားကို ေသခ်ာစြာမွာၾကားေပးသင့္ပါသည္။

(www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)

၂။ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာမ်ား၌ မည္သို႔ကာကြယ္ရမည္နည္း။

* အျပင္ထြက္လွ်င္ Virus အျမစ္မ်ား၏ထိေတြ႕ျခင္းကို ေလ်ာ့က်ေစရန္ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ဆင္ရမည္။ အိမ္ျပန္ၿပီး အခ်ိန္မီလက္ေဆးရမည္။ အပူတက္ျခင္းသို႔မဟုတ္ အျခားေသာအသက္ရႉေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ေပၚထြက္လာလွ်င္ အထူးသျဖင့္ အပူတက္ျခင္းၾကာရွည္စြာမေပ်ာက္လွ်င္ အခ်ိန္မီ ေဆး႐ုံသို႔သြား၍ ဆရာဝန္ကိုျပသသင့္သည္။

* လူစုလူေဝးေနရာမ်ား (စူပါမားကတ္ ေဈးဆိုင္ ကစားကြင္း အင္တာနက္ဆိုင္ ဂိမ္းဆိုင္ စားေသာက္ဆိုင္သို႔သြားရန္ ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။ လူသြားလူလာမ်ားေသာေနရာသို႔ မသြားပါႏွင့္။

* တံေတြးေလွ်ာက္မေထြးပါႏွင့္။ ႏွာရည္ႏွင့္တြံေတြးမ်ားကို တစ္ရႉးစကၠဴျဖင့္ ဖုံးၿပီး အဖုံးပါေသာအမႈိက္ပုံးထဲသို႔စြန႔္ပစ္ရမည္။ မိမိသည္ ေခ်ာင္းဆိုး သို႔မဟုတ္ ႏွာေခ်လွ်င္ ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းကို တစ္ရႉးျဖင့္လုံၿခဳံေအာင္ဖုံးအုပ္ရမည္။ Virus ကူးစက္မႈတားဆီးရန္အတြက္ အသုံးျပဳေသာတစ္ရႉးမ်ားကို အႏၲရာယ္ရွိအမႈိက္မ်ား အမႈိက္ပုံးထဲသို႔ ခ်က္ခ်င္းစြန႔္ပစ္သင့္သည္။ ေခ်ာင္းဆိုးသို႔မဟုတ္ ႏွာေခ်ၿပီးလက္ေဆးရမည္။ မ်က္စိ ႏွာေခါင္းႏွင့္ ပါးစပ္တို႔ကို လက္ႏွင့္မထိေတြ႕ပါႏွင့္။

* အခ်ိန္မွီပိုးသတ္ျခင္း အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာမ်ား၌ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာပစၥည္းမ်ား (စာအုပ္ ထိုင္ခုံ စားပြဲစသည့္ပစၥည္းမ်ား) ကို ထိလိုက္ၿပီး လက္ကိုအခ်ိန္မီေဆးေၾကာသင့္သည္။ သို႔မဟုတ္ အရက္ပ်ံပါေသာပိုးသတ္ရန္သုံးပစၥည္းမ်ားျဖင့္ လက္ကိုသန႔္ရွင္းေအာင္သုတ္သင့္သည္။ 

* အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာမ်ား၌ စကားေျပာလွ်င္ သူတစ္ပါးႏွင့္တစ္မီတာ (လက္ကိုဆန႔္ေအာင္) ေဝးေဝးေနသင့္ပါသည္။

* အျပင္၌ထမင္းစားရန္ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။

၃။ အျပင္ထြက္သည့္အခါ ကားကိုစီးလွ်င္ မည္သို႔ကာကြယ္ရမည္နည္း။

ဘတ္စ္ကားစီးရန္သတိျပဳခ်က္မ်ား

(က) ဘတ္စ္ကားစီးလွ်င္ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ဆင္ရမည္။ တစ္ခါသုံးႏွာေခါင္းစည္းကို အတတ္ႏိုင္ဆုံးအသုံးျပဳပါ။

(ခ) ေခ်ာင္းဆိုး သို႔မဟုတ္ ႏွာေခ်လွ်င္ လူအသိုက္အဝန္းကိုေရွာင္ၾကဥ္ျဖစ္႐ုံသာမက ပါးစပ္ႏွင့္ႏွာေခါင္းကို တံေတာင္ဆစ္အတြင္းဘက္ သို႔မဟုတ္ တစ္ရႉးျဖင့္လုံၿခဳံေအာင္ဖုံးအုပ္ပါ။

(ဂ) ဘတ္စ္ကားေပၚတြင္အေအးမိခံစားသည့္လူကို ႀကဳံေတြ႕လွ်င္ ထိေတြ႕ရန္ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းရန္ ျပတင္းေပါက္ကိုဖြင့္လိုက္သင့္သည္။

(ဃ) ကားေပၚမွဆင္းၿပီးသည့္အခါ လက္ကို ဆပ္ျပာသို႔မဟုတ္ လက္သန႔္ေဆးရည္ျဖင့္ခ်က္ခ်င္း ေဆးေၾကာေပးပါ။

အိမ္ပိုင္ကားမ်ားကိုစီးရန္သတိျပဳခ်က္မ်ား

(က) ပုံမွန္အားျဖင့္အိမ္ပိုင္ကားမ်ားကိုပိုးသတ္ရန္မလိုပါ။ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ အၿမဲသတိထားသင့္သည္။

(ခ) ကားေမာင္းဆရာသည္ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာေနရာမ်ားမွျပန္လာလွ်င္ ပိုးသတ္ေဆးျဖင့္လက္ကိုအရင္ပိုးသတ္ရမည္ဟု အႀကံေပးသည္။ လိုအပ္လွ်င္ ကလိုရင္းပါေသာပိုးသတ္ေဆး သို႔မဟုတ္ ၇၅% ရွိေသာ အရက္ပ်ံျဖင့္ ကားအတြင္းရွိပစၥည္းမ်ား၏အေပၚယံကိုသုတ္ရမည္။

(ဂ) သံသယရွိေရာဂါလကၡဏာမ်ား (အပူတက္ျခင္း ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း လည္ေခ်ာင္းနာျခင္းစသည္မ်ား) ရွိေသာ လူတို႔ႏွင့္အတူ ကားအတူစီးလွ်င္ အတန္အသင့္ကြာေဝးေသာေနရာတြင္ထိုင္ပါ။ ကားအဲကြန္းကိုမဖြင့္ပါႏွင့္။ ေလဝင္ရန္ျပတင္းေပါက္ဖြင့္ရမည္။ သံသယရွိေရာဂါလကၡဏာရွိသည့္သူမ်ား ကားေပၚမွဆင္းၿပီးသည့္အခါ ေလဝင္ေလထြက္ေကာင္းေစရန္ ျပတင္းေပါက္မ်ားဖြင့္ထားရမည္။ ၎တို႔ထိေတြ႕ခဲ့ေသာ ပစၥည္းမ်ားအားပိုးသတ္ရမည္။ COVID-19 လူနာသည္ မိမိကားကိုစီးခဲ့လွ်င္ အခ်ိန္မီပိုးသတ္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာဌာနသို႔ စီမံခန႔္ခြဲရန္အေၾကာင္းၾကားေပးသင့္သည္။

(www.bookcubicle.com စာေရးဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ ေျခလွမ္းစတင္ရာတျဖစ္လဲ စာဖတ္ဝါသနာရွင္မ်ားအတြက္ နားခိုရာ BookCubicle)